Ewa Marxen-Wolska

---

Życiorys

Ewa Marxen-Wolska rozpoczęła swoją edukację w niezwykle młodym wieku, jeszcze przed ukończeniem szóstego roku życia. Niezwykle trudny okres dla niej rozpoczął się w 1939 roku, kiedy to została aresztowana. Wraz z matką oraz siostrą przetrzymywane były w obozie, który znajdował się w pałacu w Dobrzycy. W tym nieprzyjaznym miejscu, w czasie snu, zajmowała się wydłubywaniem pobiałki, a przy okazji odkrywała malowidła ścienne, co zainspirowało ją do zainteresowania się konserwatorstwem zabytków.

W grudniu 1939 roku udało jej się uciec z transportu, co pozwoliło jej dotrzeć do Krakowa, gdzie ukończyła szóstą i siódmą klasę szkoły powszechnej. Rok 1941 to był dla niej czas zdania egzaminu w „Staatliche Handwerker und Kunstgewerbeschule” w Wydziale Włókienniczym. Niestety, 1 lutego 1943 roku okupanci niemieccy zamknęli tę szkołę, a część uczniów wywieźli w głąb Niemiec, jednak Marxen-Wolska pozostała w Krakowie. Tam podjęła pracę w księgowości w Powszechnej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej oraz rozpoczęła tajne nauczanie w gimnazjum. W marcu 1945 roku powróciła do Lublińca z matką, gdzie ukończyła gimnazjum, a następnie wróciła do Krakowa, aby zrealizować swoje marzenie o sztuce i ukończyć Państwowy Instytut Sztuk Pięknych, uzyskując świadectwo dojrzałości w 1946 roku.

W 1947 roku rozpoczęła edukację na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, którą ukończyła w 1951 z dyplomem artysty plastyka konserwatora. Po ukończeniu studiów rozpoczęła pracę w Polskich Pracowniach Konserwacji Zabytków (PPKZ) w Krakowie. Już w 1952 roku uzyskała dyplom magistra filozofii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W ciągu swoich zawodowych lat pracy, Marxen-Wolska kontynuowała działalność w Polskich Pracowniach, przemieszczając się w latach 1952-1958 do Torunia, gdzie pełniła funkcję kierownika Pracowni Konserwacji Malarstwa w latach 1958-1960. Ważnym krokiem w jej karierze było objęcie stanowiska starszego asystenta w Katedrze Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w 1961 roku. W 1973 roku uzyskała tytuł doktora filozofii w obszarze historii sztuki na tymże uniwersytecie, a w 1974 roku awansowała na docenta w Zakładzie Konserwacji Zabytków Ruchomych.

W międzyczasie Marxen-Wolska zdobywała doświadczenie poprzez liczne staże i stypendia, takie jak w Instituto Centrale del Restauro w Rzymie w latach 1965-1966 oraz w Lovanium w Belgii w roku 1966. Pracując w latach 1967-1970 w pracowniach konserwatorskich we Florencji, była oddelegowana przez Ministra Kultury i Sztuki, aby pomóc w ratowaniu dzieł sztuki uszkodzonych przez powódź, ocaliła wówczas obraz Madonny z Volognano oraz opracowała innowacyjną metodę osuszania i prostowania obrazów.

W 1973 roku pełniła rolę redaktora kwartalnika konserwatorskiego „Maltechnik Restauro” publikowanego przez Callwey Verlag München. Rok później, w 1974, zamieszkała w Łodzi, gdzie przez dwa lata pracowała w Muzeum Sztuki jako konsultant i konserwator. W tym czasie również prowadziła wykłady oraz seminaria na Uniwersytecie w Ferrarze. Następnie objęła stanowisko kierownika Pracowni Konserwacji Dzieł Sztuki (PPKZ) w Łodzi. W 1980 roku została konsultantem UNESCO, a cztery lata później zaangażowała się w prace konserwatorskie oraz badania naukowe w Ekwadorze i Peru jako ekspert UNESCO. Z ważnych osiągnięć, w 1992 roku osiągnęła tytuł profesora Katedry Historii Sztuki na Uniwersytecie Łódzkim, a w 1997 roku uzyskała tytuł profesora sztuk plastycznych.

W ramach swojej działalności konserwatorskiej, Marxen-Wolska wraz z mężem zajmowała się pracami w kościołach w Gdańsku, Sierakowie, Włocławku, a także we Florencji, Ferrarze i Quito. Była także aktywna w pracach Komisji Nadzoru Konserwatorskiego przy Panoramie Racławickiej. Była członkiem honorowym Stowarzyszenia Historyków Sztuki w Łodzi, a także regularnym i od 1996 roku honorowym członkiem Łódzkiego Towarzystwa Naukowego oraz członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. W 2010 roku była członkiem Łódzkiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego.

Życie prywatne

Ewa Marxen-Wolska była osobą o wyraźnych korzeniach rodzinnych, córką inżyniera Jana Marxena, który zajmował się konserwacją zabytków, oraz Kazimiery Krauss, lekarza. W życiu prywatnym połączyła swoje losy z Jerzym Wolskim, również konserwatorem zabytków, będąc jego żoną. Para miała córkę Agnieszkę, urodzoną w 1953 roku, która sama również zajęła się sztuką i jej konserwacją.

Wolscy osiedlili się w Łodzi, gdzie zamieszkiwali przy placu Wolności 8/8. W tym miejscu organizowali spotkania warsztatowe, które były ważnym elementem ich działalności artystycznej.

Po śmierci Ewa oraz jej mąż znaleźli spokój na cmentarzu w Gundelsheim nieopodal Brambergu w Niemczech, w miejscowości, w której mieszkała ich córka.

Prace konserwatorskie

Ewa Marxen-Wolska zrealizowała wiele istotnych prac konserwatorskich, które miały na celu przywrócenie blasku oraz zachowanie zabytkowych obiektów kulturowych. Wśród jej najważniejszych dokonań znajdują się:

• Kościół Wszystkich Świętych w Krościenku nad Dunajcem (1950–1951),
• Kościół parafialny w Trzemesznie (1963–1965),
• Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Stegnie Gdańskiej (1972–1980),
• Kościół El Sagrario w Quito (1980–1984),
• Kościół św. Franciszka Ksawerego w Krasnymstawie (1977–1983),
• Kaplica Najświętszego Sakramentu przy katedrze w Łowiczu (1988–1990),
• Kościół Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Łodzi (1996–1997).

Oprócz prac związanych z obiektami architektonicznymi, zajmowała się również konserwacją wartościowych obrazów. Wśród jej dzieł można znaleźć:

• Maria z Dzieciątkiem i Aniołami S. Boticcellego (1968),
• Zuzanna i starcy Petera Paula Rubensa (1977).

Publikacje

Oto lista publikacji autorstwa Ewy Marxen-Wolskiej, która znacząco przyczyniła się do rozwoju konserwacji sztuki:

• „Konserwacja malowideł ściennych z XVI w. w prezbiterium katedry w Oliwie” (1964),
• „Konserwacja podobrazi drewnianych i warstw malarskich czterech obrazów zmoczonych w czasie powodzi we Florencji” (1970),
• „Dwa wizerunki Maryjne w obrazie ołtarza głównego w kościele parafialnym w Biechowie” (1976),
• „Mistrz Poliptyku Kaliskiego” (1976),
• „Das Bild der Mutter Gottes aus Volognano” (1985),
• „Polyvinyl Acetate in the Conservation of the Wall Paintings” (1989),
• „The Conservation of Wall Paintings in Quito” (1992).

Dodatkowo, Ewa Marxen-Wolska publikowała artykuły w dwumiesięczniku „Ecclesia”, przyczyniając się do popularyzacji wiedzy z zakresu konserwacji wśród duchowieństwa.

Odznaczenia

Ewa Marxen-Wolska, uznawana za ekspertkę w dziedzinie konserwacji i restauracji zabytków, została wielokrotnie doceniona za swoje osiągnięcia i wkład w zachowanie dziedzictwa kulturowego. W ciągu swojej kariery zdobyła szereg prestiżowych nagród i odznaczeń, które podkreślają jej zaangażowanie.

• Złota odznaka „Za Opiekę nad Zabytkami” (1972),
• nagroda Soprintendenza dei Laboratori Restauri,
• dyplom uznania i medal Społecznego Komitetu Obchodów 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w Toruniu (1973),
• medal „Za realizację” przyznanym przez ZPAP w Łodzi za konserwację i restaurację zabytkowego stropu kościoła w Stegnie Gdańskiej (1976),
• Medal „Za udział w pracach Komisji Nadzoru Konserwatorskiego na rzecz Panoramy Racławickiej” (1985),
• Złoty Krzyż Archidiecezji Łódzkiej (2000),
• nagroda Rektora Uniwersytetu Łódzkiego II stopnia za publikację „Konserwacja i restauracja dzieł sztuki. Katalog dokumentacji prac Ewy i Jerzego Wolskich w latach 1948–1999” (2001),
• Pro Ecclesia et Pontifice (2001),
• Odznaka „Za Zasługi dla Miasta Łodzi” (2006).

Każde z wymienionych odznaczeń stanowi potwierdzenie jej niezwykłego talentu i wpływu na ochronę zabytków w Polsce. Jej prace zyskały uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą.

---

Oceń: Ewa Marxen-Wolska

---